وابستگی عاطفی را چگونه کم کنیم؟ روش های علمی درمان
در این مقاله برای شما توضیح می دهیم که وابستگی عاطفی چیست؟ و چگونه می توانیم آن را درمان کنیم؟
وابستگی عاطفی به نوعی رفتار گفته می شود که در آن فرد به شدت به دیگری وابسته و نیازمند می باشد. این فرد معمولا شریک زندگی، یکی از اعضای خانواده و یا یک دوست می باشد.
زمانی می توانیم این وابستگی را نوعی ناهنجاری قلمداد کنیم که، وابستگی به قدری زیاد باشد که فرد بدون حضور دیگری نتواند کارهای خود را انجام دهد، و دچار استرش و اضطراب شود.
اگر این وابستگی عاطفی شدت پیدا کند، منجر به اختلال شخصیت وابسته می شود. به خاطر همین باید هرچه زودتر درمان شود. برای درمان شما می توانید از مشاوره تلفنی 24 ساعته و یا مشاوره روانشناسی آنلاین پیام مشاور کمک بگیرید.
با ما همراه باشید تا تمامی موارد را برایتان بازگو کنیم. در انتها متوجه می شوید که شما وابستگی عاطفی شدید دارید یا نه.
انواع وابستگی عاطفی
وابستگی عاطفی به افراد معمولاً به انواع مختلفی تقسیم میشود که در زیر برخی از رایجترین انواع وابستگی عاطفی به افراد آورده شده است:
وابستگی عاطفی به والدین:
این نوع وابستگی در دوران کودکی شکل میگیرد و ممکن است به بزرگسالی منتقل شود. فرد ممکن است بهطور مداوم به والدین خود نیاز داشته باشد تا احساس امنیت و تایید کند. این وابستگی میتواند باعث شود فرد نتواند بهطور مستقل تصمیمگیری کرده یا زندگی خود را مدیریت کند.
وابستگی عاطفی به همسر:
در این نوع وابستگی، فرد بهشدت به شریک زندگی خود وابسته است و ممکن است برای دریافت محبت، تایید یا حمایت به او تکیه کند. این وابستگی میتواند به مرور زمان منجر به کنترلگری یا احساس مالکیت در رابطه شود و فرد نمیتواند احساس امنیت را بدون حضور یا تایید شریک زندگیاش تجربه کند.
وابستگی عاطفی به دوستان:
این نوع وابستگی معمولاً در دوران نوجوانی یا بزرگسالی شکل میگیرد و فرد ممکن است احساس کند که بدون حمایت یا حضور دوستان، نمیتواند زندگی کند. این وابستگی میتواند منجر به ایجاد روابط ناسالم و عدم استقلال فردی شود.
وابستگی عاطفی به یک شخص خاص (مانند الگو یا مرشد):
در برخی موارد، فرد بهشدت به یک شخص خاص مانند معلم، مشاور، یا مرشد روحانی وابسته میشود. این افراد معمولاً به عنوان منبع اصلی راهنمایی، حمایت و تأیید در نظر گرفته میشوند و فرد بهطور مداوم به آنها نیاز دارد.
وابستگی عاطفی به افراد در محیط کار:
برخی افراد ممکن است به همکاران یا مدیران خود وابسته شوند و برای احساس ارزشمندی و تایید به آنها نیاز داشته باشند. این نوع وابستگی میتواند منجر به عملکرد ضعیف در کار و مشکلات در محیط حرفهای شود.
وابستگی عاطفی به اعضای خانواده (غیر از والدین):
فرد ممکن است به دیگر اعضای خانواده مانند خواهر، برادر، یا پدر بزرگ و مادر بزرگ وابسته باشد. این وابستگی میتواند باعث شود که فرد نتواند تصمیمات شخصی خود را بهطور مستقل بگیرد و احساس کند که باید همیشه با دیگر اعضای خانواده هماهنگ باشد.
نشانه ها و علائم وابستگی عاطفی چیست؟
افرادی که از نظر عاطفی وابستگی زیادی دارند معمولا دارای یکسری نشانه ها و علائم هستند که در ادامه به آنها اشاره کرده ایم:
1- نیاز به تایید و توجه زیاد:
افراد وابسته مدام به دنبال تایید گرفتن از دیگران هستند. این افراد زمانی خود را با ارزش می دانند که دیگران آنها را تایید کنند. و اگر این تایید را از دیگران نگیرند احساس ناامنی و ناامیدی می کنند.
2- ترس از طرد شدن و بی محبتی:
افراد با وابستگی عاطفی از ترک شدن توسط دیگران به شدت می ترسند. و این ترس معمولا باعث رفتارهای اضطرابی و کنترل گرانه می شود. یعنی فرد وابسته سعی دارد کنترل روابط را در دست خودش بگیرد تا از طرف دیگران ترک نشود. ترس از تنها ماندن و طرد شدن ویژگی اصلی افراد وابسته عاطفی می باشد.
3- فداکاری بیش از حد برای حفظ رابطه:
این افراد ممکن است خودشان را فدای خواسته ها و نیازهای دیگران کنند، تا بتوانند رابطه را نگه دارند. حتی اگر این فداکاری به ضررشان هم باشد برایشان مهم نیست. چون ترک نشدن و نگه داشتن رابطه برایشان در اولویت است.
4- تلاش برای جلب رضایت دیگران:
افراد وابسته برای جلب نظر دیگران معمولا از کلمه “نه” نمی توانند استفاده کنند. چرا که می ترسند توسط دیگران ترک شوند.
5- نداشتن استقلال عاطفی:
این افراد برای انجام کارها و یا تصمیم گیری هایشان به شدت به دیگران احساس وابستگی دارند. و نمی توانند به تنهایی از پس مشکلات خود بربیایند. آنها بدون حضور فرد یا افراد خاصی در زندگی احساس آرامش ندارند.
فرق وابستگی عاطفی با حمایت عاطفی
وابستگی عاطفی از حمایت عاطفی شدت بیشتری دارد. به طور مثال اکثر زوج ها به هم وابستگی دارند. اما اگر این وابستگی در حدی باشد که فرد تمام نیازها و کارهای خود را محتاج و نیازمند همسر خود باشد و بدون او هیچ کاری نکند، برای هر دو مشکل به وجود می آید.
حمایت عاطفی به اینگونه می باشد زوجین همدیگر را دوست دارند و در کنار هم برای ارتقای زندگی شخصی و مشترک هم به یکدیگر کمک می کنند.
این کمک ها چه عاطفی، مالی یا کاری باشد، باعث دلگرمی، آرامش در زندگی و حس خوب می شود. و همچنین قدرت متقابل به طرفین می دهد. حمایت عاطفی زوجین ارتقا سطح زندگی مشترک را بالا میبرد.
وابستگی عاطفی چه عوارضی برای شما دارد؟
وابستگی عاطفی فقط یک احساس نیست. بلکه یک الگوی رفتاری اشتباه است که می تواند عوارض زیادی را به همراه داشته باشد. برخی از این عوارض عبارتند از:
1- از دست دادن استقلال:
وابستگی عاطفی باعث میشود فرد توانایی تصمیمگیری مستقل را از دست بدهد، زیرا همه تصمیمات زندگی خود را با نظر دیگران میگیرد. این افراد معمولاً به جای تکیه بر ارزشها، اهداف و خواستههای شخصیشان، اولویت را به خواستههای طرف مقابل میدهند. این وضعیت در بلندمدت میتواند منجر به از دست رفتن هویت فردی شود.
2- احساس تنهایی و انزوا:
افرادی که دچار وابستگی عاطفی هستند حتی در جمع هم احساس تنهایی و انزوا میکنند. دلیل این احساس، عدم وجود یک ارتباط عمیق و واقعی با خودشان است. آنها به جای ایجاد پیوندهای سالم و متعادل با دیگران، همواره به دنبال پر کردن خلأهای درونی خود هستند. این وابستگی افراطی به دیگران باعث میشود وقتی توجه کافی دریافت نمیکنند یا تأیید نمیشوند، حس کنند هیچکس آنها را درک نمیکند.
3- اختلال در روابط:
وابستگی شدید میتواند فشار زیادی بر طرف مقابل وارد کند. وقتی یک نفر دائماً نیازمند توجه یا تأیید است، ممکن است طرف مقابل احساس کند که آزادی یا فضای شخصیاش محدود شده است. این وضعیت میتواند باعث خستگی عاطفی، کاهش صمیمیت، و حتی فاصله گرفتن او شود. گاهی وابستگی بیش از حد به شکل کنترلگری یا حسادت ظاهر میشود که رابطه را پیچیدهتر و پرتنشتر میکند.
4- اضطراب و افسردگی:
وقتی فرد به شدت به یک رابطه وابسته میشود، نگرانی مداومی درباره از دست دادن آن رابطه شکل میگیرد. این نگرانی میتواند باعث شود فرد دائماً به دنبال اطمینان از طرف مقابل باشد، حتی اگر رابطه پایدار به نظر برسد. این استرس مزمن ممکن است به علائم فیزیکی مانند سردرد، خستگی، یا مشکلات خواب منجر شود و همچنین فرد را از تمرکز روی جنبههای دیگر زندگی بازدارد.
علت وابستگی عاطفی چیست؟
دلایل مختلفی برای وابستگی عاطفی افراد وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:
تجربیات کودکی:
افرادی که در کودکی از نظر عاطفی کمبود داشته اند، در بزرگسالی ممکن است دچار وابستگی عاطفی شدید شوند. همچنین طرد شدن توسط والدین در کودکی می تواند در بزرگسالی باعث وابستگی شود.
احساس ناامنی عاطفی:
افرادی که از تنهایی میترسند یا نمیتوانند با احساسات منفی خود به تنهایی کنار بیایند، معمولاً به دیگران تکیه میکنند تا این خلأ را پر کنند.
اعتماد به نفس پایین:
افرادی که از کمبود اعتماد به نفس رنج می برند، از ترک شدن توسط دیگران می ترسند. بنابراین به افراد نزدیکشان وابستگی پیدا می کنند. و از آنها تایید می خواهند. این افراد با وابستگی به دیگران خود را ارزشمند می دانند.
تجربه رهاشدگی:
افرادی که تجربه ترک شدن یا از دست دادن افراد نزدیک را داشتهاند، ممکن است از ترس تکرار این تجربه، به شدت به دیگران وابسته شوند.
وابستگی عاطفی را چگونه کم کنیم؟
1- شناسایی مشکل:
اولین گام برای درمان وابستگی عاطفی، پذیرش مشکل و تلاش برای شناخت موقعیتهایی است که در آن فرد به دیگری وابسته میشود. این شناخت شامل لحظاتی است که فرد احساس میکند نیازمند دیگران برای انجام کارهای روزمره خود است، مانند زمانی که فرد دیگری بخشی از کارهای روزانه او را انجام میدهد یا در تصمیمگیریهای زندگی او نقش دارد. وقتی که این الگوها شناسایی میشوند، فرد میتواند درک بهتری از شرایط خود پیدا کرده و به این نتیجه برسد که برخی از رفتارها بهطور ناخودآگاه وابستگی عاطفی را تقویت میکنند.
2- تغییر افکار منفی:
یکی از چالشهای اصلی وابستگی عاطفی، افکار منفی است که باعث میشود فرد احساس کند بدون حضور یا تأیید دیگران نمیتواند زندگی کند. بنابراین، باید بتوانید این افکار منفی را شناسایی و آنها را با افکار مثبت جایگزین کنید. برای مثال، وقتی فکر میکنید «من بدون تایید دیگران هیچ ارزشی ندارم»، میتوانید آن را با یک فکر مثبت مانند «من به عنوان فردی مستقل و ارزشمند هستم» جایگزین کنید. این تغییرات ذهنی به مرور زمان باعث افزایش اعتماد به نفس میشود و به فرد کمک میکند که کمتر به تأیید یا وابستگی به دیگران نیاز داشته باشد.
3- توسعه مهارتهای جدید:
یکی از روشهای مؤثر برای کاهش وابستگی عاطفی، یادگیری مهارتهای جدید است. با توسعه تواناییها و مهارتهای فردی، فرد میتواند احساس استقلال بیشتری پیدا کند. این مهارتها میتواند شامل یادگیری زبان جدید، آشپزی، نوشتن، ورزش یا حتی مهارتهای شغلی باشد. هرچه فرد مهارتهای بیشتری پیدا کند، اعتماد به نفسش بیشتر خواهد شد و کمتر احساس نیاز به دیگران برای رفع نیازهایش خواهد کرد. همچنین انجام کارهایی که برای خودتان لذتبخش هستند، میتواند شما را به سمت استقلال عاطفی سوق دهد.
4- ایجاد روابط سالم:
ایجاد و تقویت روابط سالم نقش مهمی در کاهش وابستگی عاطفی دارد. با ارتباط برقرار کردن با افرادی که به شما احترام میگذارند و به شما به عنوان یک فرد مستقل نگاه میکنند، میتوانید نیازهای عاطفی خود را به شکلی سالمتر و متعادلتر برآورده کنید. روابط سالم، روابطی هستند که در آنها تبادل محبت، احترام و حمایت متقابل وجود دارد، نه وابستگی یا احساس نیاز شدید به یکدیگر. در چنین روابطی، هر فرد برای رشد شخصی خود ارزش قائل است و دیگری را به عنوان یک منبع قدرت و حمایت میبیند، نه یک نیاز ضروری.
5- خود مراقبتی:
برای کاهش وابستگی عاطفی، توجه به خود و مراقبت از جسم و ذهن ضروری است. انجام فعالیتهایی که به شما احساس انرژی و انگیزه میدهند میتواند به بهبود وضعیت روانی و عاطفی شما کمک کند. تغذیه سالم و متعادل، ورزش منظم و فعالیتهای ذهنی مانند مدیتیشن و یوگا میتوانند به تقویت سلامت روانی و جسمانی شما کمک کنند. این اقدامات باعث میشوند که شما بیشتر به خودتان تکیه کنید و کمتر از دیگران برای رفع نیازهای عاطفیتان کمک بگیرید. همچنین، وقتی از جسم و روان خود به خوبی مراقبت کنید، میتوانید بهتر با چالشها و تغییرات زندگی روبهرو شوید و احساس امنیت بیشتری داشته باشید.
6- ایجاد تغییرات تدریجی:
کاهش وابستگی عاطفی به تدریج و بهصورت قدم به قدم انجام میشود. برای شروع، ممکن است بهتر باشد که کارهایی کوچک انجام دهید که شما را از وابستگی به دیگران فاصله دهند. برای مثال، سعی کنید بیشتر زمان خود را به تنهایی بگذرانید، حتی اگر در ابتدا این کار برایتان دشوار باشد. همچنین ممکن است برای کنترل احساسات و افکار خود به مشاوره یا درمان نیاز داشته باشید. پذیرش این که تغییر یک روند زمانبر است، میتواند به شما کمک کند که با صبر و پشتکار پیش بروید و به هدفهای خود برسید.
نتیجه گیری:
در کل وابستگی عاطفی میتواند به عنوان یک مشکل جدی بر روابط و رشد فردی تأثیر منفی بگذارد. این وابستگی زمانی به ناهنجاری تبدیل میشود که فرد نتواند بدون حضور یا تایید دیگران احساس امنیت و راحتی داشته باشد.
درمان وابستگی عاطفی شامل شناسایی مشکل، تغییر افکار منفی، توسعه مهارتهای جدید، ایجاد روابط سالم و مراقبت از خود است.
با پذیرش مشکل و انجام تغییرات تدریجی، افراد میتوانند به استقلال عاطفی دست یابند و روابط سالمتری را با خود و دیگران برقرار کنند.
نظری دهید